Çeşme Kalesi
2. Beyazıt tarafından 1508 yılında dikdörtgen biçiminde yaptırılan kale, 6 kulesi ve üç yanındaki hendeklerle muhteşem bir görüntü oluşturur. İlk yapıldığı zamanlarda denize sıfır olarak inşaa edilen kale, zaman içerisinden denizin doldurulmasıyla daha içte kaldı. Tarihi kalede her yıl kutlanan Uluslararası Çeşme Müzik Yarışması ve 2-7 Temmuz tarihleri arasındaki Çeşme Festivali düzenlenmektedir. Kaleyi ziyaret ettiğinizde, kalenin önünde Büyük Türk Komutanı Kaptan-ı Derya Cezayirli Hasan Paşa'nın yanında aslanı bulunan heykeli de görülebilmektedir.
Konum için tıklayınız.
Konum için tıklayınız.
Çeşme Müzesi
Çeşme’nin tarihi zenginliklerini en iyi, müzelerdeki tarihi eserlerin çokluğu ve kalitesi gözler önüne sermektedir. Daha çok Erythrai, Çeşme ilçe merkezi Alaçatı ve Kalemburnu yöresinden çıkan eserlerin sergilendiği tarihi Çeşme Kalesinde bulunan Çeşme Arkeoloji Müzesinde 320 adet arkeolojik 126 adet etnografik eser ile 31 adet sikke, toplam olarak 477 adet eser teşhir edilmektedir.
Konum için tıklayınız.
Konum için tıklayınız.
Ayios Haralambos Kilisesi
Çeşme, mübadele öncesine kadar Hıristiyan Rum nüfusun ağırlıklı olduğu yerleşimlerden biriydi. Bölgenin tarımsal potansiyelini harekete geçirmek amacıyla adalardan davet edilen Rumlar, burayı 18. yüzyılın sonlarından itibaren üzüm, zeytin ve anason gibi ürünlerin merkezi haline getirmişti. Öyle ki, şaraplarıyla ünlü Fransa, 19. yüzyılda Çeşme’den siyah üzüm ithal etmeye başlamıştı. Bu gelişmeler, Çeşme ve civarının kültürel ve sosyal yaşamını da doğrudan etkilemişti. 19. yüzyılda, Çeşme sınırları içinde, 75 kilise ve 300 şapel bulunmaktaydı. Ancak Lozan Anlaşması çerçevesinde gerçekleştirilen mübadele sonucunda sadece birkaç kilise ayakta kalabilmiştir.
19. Yüzyıl’da, Çeşme’nin en ünlü kiliselerinden birisi Haralambos Kilisesi’ydi. Aslında bugünkü kilisenin yerinde 18. yüzyılda inşa edilmiş başka bir kilise bulunmaktaydı, ancak Mora olayları nedeniyle tahribata uğramıştı. Mora’da patlayan olayların kendileri için kötü sonuçlanmasından korkan Rumların büyük bir kısmının Çeşme’yi terk etmesi üzerine bakımsız kalan bu kilise yıkılmıştı. 1829 yılında Osmanlı, giden Rumların yeniden evlerine dönmesine izin verdiğinde, Rumlar ibadet edecekleri bir yapının kalmadığını görerek yeni bir kilise inşa ettirmek için girişimlerde bulunmuşlardı. O günlerde, Çeşme ve civarı, Kaptan-ı Derya’nın idaresindeydi. Uzun arayışlar sonucunda yeni bir ibadethanenin yapımı için talepleri iletecek en uygun kişi bulundu: Türklerin de çok sevdiği Çeşmeli Nikalao (Nikoli) İliadi (Lias).
Nikoli, Kaptan-ı Derya’dan, birisi Alaçatı’daki Meryem Kilisesi olmak üzere iki kilisenin yapımı için gerekli izinleri almayı başarmıştı. 1830 yılında inşa edilen bu kilise, bugün Çeşme merkezinde ayakta kalmış tek kilisedir ve ayakta kalması da mucize olmuştur. Çünkü Çeşmelilerin verdiği bilgilere göre, bu kilisenin de diğerleri gibi yıkılmasına karar verilmişti. Ancak o günlerde, Çeşme’nin moloz nakliyatını yapabilecek tek at arabacısıyla fiyat konusunda uzlaşılamayınca yıkımından son anda vazgeçilmiştir.
Aziz Haralambos
Hieromartis (kutsal şehit) unvanına sahip olan Aziz Haralambos, bu kiliseye ismini veren önemli bir din adamıdır. En eski azizlerden birisi olan Haralambos, Roma İmparatoru Septimus Severus döneminde (193-210) Manisa’da Hıristiyanların ruhani lideri olarak görev yapıyordu. Roma İmparatorluğu, henüz Hıristiyanlığı kabul etmediği için, dönemin valisi Lukianus tarafından verdiği vaazlar nedeniyle tutuklanmış ve işkenceye uğramıştı. Çırılçıplak soyulduktan sonra, derisi yüzülen Haralambos’un ağzına bir de hayvan gemi takılıp halkın içinde gezdirildiği ve sonra da başı kesilerek öldürüldüğü rivayet edilir. Bu kadar işkenceye maruz kalmasına rağmen inancından vazgeçmeyen Haralambos’un “kutsal şehit” olarak anılmasının nedeni budur. Kilisede Aziz Haralambos’un anıldığı gün 10 Şubat’tır.
Metropolit kilisesi olarak işlev görmüş Haralambos kilisesi, Ortodoks dünyası tarafından bilinen önemli bir kiliseydi. Alınlığı iki sütun sırası üzerinde yer alıyordu. Freskleri ünlü ressam İ. Sitaras tarafından çizilmiş üç nefli bu kilisenin sağ nefi Aziz Stefanos’a, sol nefi Meryem Ana’ya (Panaya) ve orta nefi de Aziz Haralambos’a ithaf edilmiştir.
Konum için tıklayınız.
19. Yüzyıl’da, Çeşme’nin en ünlü kiliselerinden birisi Haralambos Kilisesi’ydi. Aslında bugünkü kilisenin yerinde 18. yüzyılda inşa edilmiş başka bir kilise bulunmaktaydı, ancak Mora olayları nedeniyle tahribata uğramıştı. Mora’da patlayan olayların kendileri için kötü sonuçlanmasından korkan Rumların büyük bir kısmının Çeşme’yi terk etmesi üzerine bakımsız kalan bu kilise yıkılmıştı. 1829 yılında Osmanlı, giden Rumların yeniden evlerine dönmesine izin verdiğinde, Rumlar ibadet edecekleri bir yapının kalmadığını görerek yeni bir kilise inşa ettirmek için girişimlerde bulunmuşlardı. O günlerde, Çeşme ve civarı, Kaptan-ı Derya’nın idaresindeydi. Uzun arayışlar sonucunda yeni bir ibadethanenin yapımı için talepleri iletecek en uygun kişi bulundu: Türklerin de çok sevdiği Çeşmeli Nikalao (Nikoli) İliadi (Lias).
Nikoli, Kaptan-ı Derya’dan, birisi Alaçatı’daki Meryem Kilisesi olmak üzere iki kilisenin yapımı için gerekli izinleri almayı başarmıştı. 1830 yılında inşa edilen bu kilise, bugün Çeşme merkezinde ayakta kalmış tek kilisedir ve ayakta kalması da mucize olmuştur. Çünkü Çeşmelilerin verdiği bilgilere göre, bu kilisenin de diğerleri gibi yıkılmasına karar verilmişti. Ancak o günlerde, Çeşme’nin moloz nakliyatını yapabilecek tek at arabacısıyla fiyat konusunda uzlaşılamayınca yıkımından son anda vazgeçilmiştir.
Aziz Haralambos
Hieromartis (kutsal şehit) unvanına sahip olan Aziz Haralambos, bu kiliseye ismini veren önemli bir din adamıdır. En eski azizlerden birisi olan Haralambos, Roma İmparatoru Septimus Severus döneminde (193-210) Manisa’da Hıristiyanların ruhani lideri olarak görev yapıyordu. Roma İmparatorluğu, henüz Hıristiyanlığı kabul etmediği için, dönemin valisi Lukianus tarafından verdiği vaazlar nedeniyle tutuklanmış ve işkenceye uğramıştı. Çırılçıplak soyulduktan sonra, derisi yüzülen Haralambos’un ağzına bir de hayvan gemi takılıp halkın içinde gezdirildiği ve sonra da başı kesilerek öldürüldüğü rivayet edilir. Bu kadar işkenceye maruz kalmasına rağmen inancından vazgeçmeyen Haralambos’un “kutsal şehit” olarak anılmasının nedeni budur. Kilisede Aziz Haralambos’un anıldığı gün 10 Şubat’tır.
Metropolit kilisesi olarak işlev görmüş Haralambos kilisesi, Ortodoks dünyası tarafından bilinen önemli bir kiliseydi. Alınlığı iki sütun sırası üzerinde yer alıyordu. Freskleri ünlü ressam İ. Sitaras tarafından çizilmiş üç nefli bu kilisenin sağ nefi Aziz Stefanos’a, sol nefi Meryem Ana’ya (Panaya) ve orta nefi de Aziz Haralambos’a ithaf edilmiştir.
Konum için tıklayınız.
Parga Hamamı
Osmanlı Deniz Kuvvetleri Donanması 1500’lü yıllarda hava şartlarından dolayı Çeşme Körfezi’ne gelerek buraya sığınmıştır. 1528 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından Çeşme Kalesi yanına Kervansaray yaptırılmıştır. Daha sonra askerlerin ve bölge halkının yararlanabilmesi için Kanuni Sultan Süleyman’ın emriyle Pargalı İbrahim Paşa tarafından Tarihi Çeşme Hamamı yapılmıştır. 2016 yılına kadar aktif olarak kullanılan ve dokusu bozulan hamamın bahçe duvarları onarıldı, bahçe düzenlemesi tamamlandı. Sıcak su deposu projeye uygun olarak restore edildi. Isıtma sistemi, tesisatı yenilendi. Hamamın tavanı ve tabanı projesine uygun olarak masif ahşaptan imal edildi. Ahşap oturtma çatı dört meyilli olarak yeniden yapıldı. Bahçeye ısı pompası ünitesi ve jenaratör yerleştirildi. Hamamın içerisindeki bozuk çeşme onarılarak çalışır hale getirildi. Su-ısı izalasyonu detayları çözüldü. 2019 yılında restorasyonu tamamlanan hamam 12 ay boyunca açık olacak hamam Tarihi ve turistik amaçla kullanılacak hamamda geleneksel gelin hamamları da yapılabilecektir.
Konum için tıklayınız.
Konum için tıklayınız.
Erytrai Antik Kenti
Çeşme’nin 20 km kuzey doğusunda yer alan Ildırı köyünün antik dönemdeki adı Erythrai’dir. Erythrai sözcüğünün Yunanca’da “Kırmızı” anlamına gelen Erythros‘tan türediği kent toprağının kırmızı renginden dolayı Erythrai’nin “Kızıl Kent” anlamında kullanıldığı sanılmaktadır. Bir başka varsayıma göre ise kent adını ilk kurucusu Giritli Rhadamanthes’in oğlu Erythro’tan almıştır.
Kentte ele geçen bulgular bu yörede İlk Tunç çağından bu yana yerleşimin olduğunu göstermiştir. İkinci Kolonileşme döneminde kent Atina kralı Kadros soyundan gelen Knopos yönetimindeydi. Başlangıçta krallık ile yönetilen kent sonraları yine kral soyundan olan ancak halkın seçtiği Vasileuslar tarafından yönetildi. İon kentlerinin aralarında kurdukları Panionion dinsel ve siyasal birliğe katıldılar. Kent Payhagorasla birlikte kısa süreli tiranlık dönemi yaşamış, bu dönemde üreterek dışarı sattığı değirmen taşları ile önem kazanmıştır. Erythrai, Lidya ve daha sonrada Persler’in eline geçer.
Pers boyunduruğuna karşı diğer İon kentleri gibi ayaklanmaya katılan kente, bütün İon kentleri ile birlikte MÖ 334’te İskender, bağımsızlığını kazandırır. İskender’in ölümünden sonra ortaya çıkan kargaşalar sonucu bir çok el değiştiren Erythrai, Pergamon (Bergama) Krallığının eline geçer. MÖ 133’te ise Roma İmparatorluğu içinde özgür bir kent statüsü kazanır. Bu dönemde şarabı, keçileri, değirmen taşları ve kadın kahinleri Sibyl ile Herophile ile ün kazandı. MÖ 1.yüzyıl’da depremler, savaşlar ve Romalı komutanların yağmaları yüzünden büyük yıkıma uğrayan yöre, Bizans döneminde önemini yitirdi. 1366’da Türk Egemenliğine girdikten sonra da Erythre, Rhtyrai, Lythri gibi değişik adlar alan yöre; 16.yüzyıl’dan sonra İlderen ve Ildırı adlarıyla anılmaya başladı.
Şehirde 1963-1966 yılları arasında Prof. Hakkı Gültekin ve sonraları Prof. Ekrem Akurgal tarafından kazı çalışmaları yapılmıştır. İlk önce MÖ 3.yüzyıl sonralarında yapıldığı sanılan Akropol’ün kuzey yamaçlarındaki antik tiyatro toprak altından çıkarıldı. Akropolün en yüksek düzlüğünde yapılan araştırmalarda da Athena tapınağına ait kalıntılar bulundu. Şehrin etrafının 5 km uzunluğunda surla çevrili olduğu anlaşıldı. Tiyatro kısmen açığa çıkarıldı. Araştırmalarda akropolde MÖ 6. ve 7.yüzyıl’dan kalma çanak, çömlek, taş ve topraktan figürler bulundu.
Konum için tıklayınız.
Kentte ele geçen bulgular bu yörede İlk Tunç çağından bu yana yerleşimin olduğunu göstermiştir. İkinci Kolonileşme döneminde kent Atina kralı Kadros soyundan gelen Knopos yönetimindeydi. Başlangıçta krallık ile yönetilen kent sonraları yine kral soyundan olan ancak halkın seçtiği Vasileuslar tarafından yönetildi. İon kentlerinin aralarında kurdukları Panionion dinsel ve siyasal birliğe katıldılar. Kent Payhagorasla birlikte kısa süreli tiranlık dönemi yaşamış, bu dönemde üreterek dışarı sattığı değirmen taşları ile önem kazanmıştır. Erythrai, Lidya ve daha sonrada Persler’in eline geçer.
Pers boyunduruğuna karşı diğer İon kentleri gibi ayaklanmaya katılan kente, bütün İon kentleri ile birlikte MÖ 334’te İskender, bağımsızlığını kazandırır. İskender’in ölümünden sonra ortaya çıkan kargaşalar sonucu bir çok el değiştiren Erythrai, Pergamon (Bergama) Krallığının eline geçer. MÖ 133’te ise Roma İmparatorluğu içinde özgür bir kent statüsü kazanır. Bu dönemde şarabı, keçileri, değirmen taşları ve kadın kahinleri Sibyl ile Herophile ile ün kazandı. MÖ 1.yüzyıl’da depremler, savaşlar ve Romalı komutanların yağmaları yüzünden büyük yıkıma uğrayan yöre, Bizans döneminde önemini yitirdi. 1366’da Türk Egemenliğine girdikten sonra da Erythre, Rhtyrai, Lythri gibi değişik adlar alan yöre; 16.yüzyıl’dan sonra İlderen ve Ildırı adlarıyla anılmaya başladı.
Şehirde 1963-1966 yılları arasında Prof. Hakkı Gültekin ve sonraları Prof. Ekrem Akurgal tarafından kazı çalışmaları yapılmıştır. İlk önce MÖ 3.yüzyıl sonralarında yapıldığı sanılan Akropol’ün kuzey yamaçlarındaki antik tiyatro toprak altından çıkarıldı. Akropolün en yüksek düzlüğünde yapılan araştırmalarda da Athena tapınağına ait kalıntılar bulundu. Şehrin etrafının 5 km uzunluğunda surla çevrili olduğu anlaşıldı. Tiyatro kısmen açığa çıkarıldı. Araştırmalarda akropolde MÖ 6. ve 7.yüzyıl’dan kalma çanak, çömlek, taş ve topraktan figürler bulundu.
Konum için tıklayınız.
